دوکسوروبیسین چیست و موارد مصرف آن

دوکسوروبیسین یک داروی ضد سرطان است که در روند رشد و گسترش سلول های سرطانی مداخله میکند.

دوکسوروبیسین برای درمان انواع مختلفی از سرطان  مورد استفاده قرار میگیرد از جمله سرطان های موثر بر سینه ، مثانه ،تخمدان ، تیروئید ، معده ، ریه ، استخوان ، بافت عصبی ، ماهیچه ها ، مفاصل و بافت های نرم.
دوکسوروبیسین همچنین برای درمان بیماری هاجکین و انواع خاصی از لوسمی نیز به کار میرود.

اطلاعات مهم در مورد دوکسوروبیسین

در صورتی که در بدن شما یک بیماری عفونی کنترل نشده و یا درمان نشده وجود دارد نباید از دوکسوروبیسین استفاده کنید.همچنین اگر به بیماری های شدید قلبی و کلیوی مبتلا هستید و یا اخیرا دچار حمله قلبی شده اید استفاده از دوکسوروبیسین برای شما مجاز نیست.

دوکسوروبیسین میتواند سیستم ایمنی شما را تضعیف کند.به همین خاطر وضعیت خون باید بطور مداوم مورد آزمایش قرار گیرد.در صورتی که در بدن خود کبودی و خونریزی های غیر معمول مشاهده میکنید و نیز در صورت بروز علایم عفونت ( تب ، لرز ، درد عمومی بدن ) به پزشک اطلاع دهید.

دوکسوروبیسین میتواند صدمات جدی به قلب وارد کند. در صورت تندی ضربان قلب ، تنگی نفس ( حتی با کوچکترین حرکات و یا ورزش ) و یا تورم پاها و مچ پا فورا به پزشک مراجعه کنید.

پیش از مصرف دوکسوروبیسین

موارد زیر را به پزشک خود اطلاع دهید:

در صورتی که به دوکسوروبیسین و یا دارو های مشابه آن ( دانوروبیسین ، اپی روبیسین ، ایداروبیسین ، میتوکسانترون ) حساسیت دارید نباید از این دارو استفاده کنید.

برای حصول اطمینان از مضر نبودن دوکسوروبیسین برای شما؛در صورتی که هر یک از شرایط زیر در مورد شما صادق است از پیش به پزشک اطلاع دهید:

• بیماری های کبدی و کلیوی
• مغز استخوان سرکوب شده و ضعیف
• بیماری قلبی و یا داشتن سابقه ی نارسایی قلبی
• اگر قبلا توسط دوکسوروبیسین و یا داروهای مشابه آن مورد درمان قرار گرته اید.

در صورتی که از داروهای ضد سرطان دیگری استفاده میکنید و یا در گذشته مورد پرتو درمانی قرار گرفته اید پزشک معالج را در جریان بگذارید.

مصرف دوکسوروبیسین ممکن است ریسک بروز اختلالات مربوط به مغز استخوان و یا ابتلا به انواع دیگری از لوسمی را افزایش دهد.بهتر است در این مورد با پزشک صحبت کنید.

در صورتی که باردار هستید نباید از دوکسوروبیسین استفاده کنید.زیرا ممکن است باعث صدمه دیدن جنین و یا بروز نقص عضو شود.در طول مصرف دوکسوروبیسین از روش های پیش گیری از بارداری استفاده کنید ( چه مرد باشید و چه زن ). مصرف دوکسوروبیسین توسط هر دوی والدین ممکن است سبب بروز نقص عضو در کودک شود.

در صورتی که زن هستید در طول مصرف دوکسوروبیسین باید از باردارشدن جلوگیری کنید و دست کم شش ماه پس از قطع مصرف دوکسوروبیسین اقدام به بارداری نمایید.

در صورتی که مرد هستید و شریک جنسی شما توانایی باردار شدن را دارد باید از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنید ( مانند استفاده از کاندوم ) . اگر در طول مصرف دوکسوروبیسین شریک جنسی تان باردار شود احتمال صدمه دیدن جنین وجود دارد.دست کم شش ماه پس از قطع مصرف دوکسوروبیسین باید از بارداری پیشگیری شود و رابطه جنسی کنترل شده باشد.

در صورت بروز بارداری تحت شرایطی که والدین کودک هر دو از دوکسوروبیسین استفاده میکنند بلافاصله باید پزشک را در جریان گذاشت.

این دارو میتواند روی توانایی باروری افراد اثر بگذارد ( چه مرد و چه زن ). بهتر است در این مورد با پزشک معالج صحبت کنید.

دوکسوروبیسین میتواند وارد شیر مادر شده و به نوزادی که از شیر مادر تغذیه میکند صدمه وارد نماید.در طول مصرف دوکسوروبیسین باید از شیر دادن به نوزاد خودداری شود.

نحوه مصرف دوکسوروبیسین

دوکسوروبیسین به شکل تزریق داخل وریدی استعمال شود این کار باید توسط پرستار انجام شود.

بعضی اوقات دوکسوروبیسین به همراه داروهای ضد سرطان دیگر مصرف میشود همچنین ممکن است برای جلوگیری از بروز حالت تهوع ، استفراغ و عفونت داروهای دیگری توسط پزشک تجویز شود.

در صورت بروز درد ، سوزش و تورم در اطراف ناحیه ای که دوکسوروبین تزریق شده است به پزشک اطلاع دهید.

اگر هر مقدار از این دارو بصورت تصادفی روی پوست ریخته شد محل ریخته شدن دارو را با آب گرم و صابون کاملا شست و شو دهید.

دوکسوروبیسین میتواند سلول های خونی که در ایمنی بدن و انعقاد خون نقش دارند را کاهش دهد به همین جهت وضعیت خون باید بصورت مداوم تحت کنترل باشد.همچنین روند درمان سرطان با توجه به وضعیت خون میتواند با درمان مواجه شود.

در صورتی که متوجه شدید مصرف دارو را فراموش کرده اید جهت راهنمایی با پزشک معالج تماس بگیرید.

در صورت بروز سوء مصرف (اووردوز)

دوکسوروبین توسط پرستار و یا افراد متخصص در امور پزشکی در مراکز درمانی به بیماران تزریق میشود لذا امکان بروز اووردوز دور از انتظار است.

موارد منع مصرف و پرهیز های لازم

از نزدیک شدن به افرادی که دچار بیماری های عفونی هستند خودداری کنید.در صورت مشاهدع ی علایم عفونت به پزشک اطلاع دهید.

از انجام دادن فعالیت هایی که خطر بروز جراحت و خونریزی را افزایش میدهند اجتناب کنید.در حین مسواک زدن و یا اصلاح بدن برای جلوگیری از بروز خونریزی احتیاط کنید.

این دارو میتواند وارد مایعات بدن شود ( ادرار ، مدفوع ، استفراغ).دست کم تا 48 ساعت پس از مصرف دارو باید احتیاط کنید که مایعات بدن با دست ها و یا سایر سطوح برخورد نکند.مراقبان بیمار باید هنگام تمیز کردن مایعات بدن بیمار ، حمل کردن زباله ها و لباس های  آلوده و یا تعویض پوشک از دست کش های پلاستیکی استفاده کنند.دست ها باید قبل و بعد از پوشیدن دستکش شسته شود.لباس ها و پارچه های آلوده را بصورت جدا از سایر لباس ها بشویید.

در طول مصرف دوکسوروبیسین بدلیل بروز عفونت های جدی نباید از واکسن های زنده استفاده شود.این واکسن ها شامل واکسن سرخک ، اوریون ، سرخچه ، فلج اطفال ، روتا ویروس ، حصبه ، تب زرد ، آبله مرغان ، هرپس زوستر ، و واکسن آنفولانزای بینی میباشند.

عوارض جانبی دوکسوروبیسین

در صورت بروز علایم واکنش آلرژیک ( کهیر ، مشکل در تنفس ، تورم صورت ، لب ها ، زبان و گلو) فورا به اورژانس مراجعه کنید.

برخی از اثرات جانبی ممکن است طی تزریق دارو ظاهر شود. در صورتی که هریک از علایم زیر در شما آشکار شد فورا به فرد تزریق کننده اطلاع دهید:

• سرگیجه
• حالت تهوع
• عرق کردن
• احساس سردرد
• تنگی نفس
• کمردرد
• مشکل در تنفس
• تورم صورت

در صورت داشتن هر یک از اثرات جانبی که در لیست زیر مطرح میشوند به پزشک اطلاع دهید:

• درد ، تاول و یا بروز زخم در محل تزریق دارو
• عدم بروز قاعدگی
• کبود شدن با کمترین جراحت
• خونریزی غیرمعمول ( بینی ، دهان ، واژن ، مقعد)
• ظاهر شدن دانه های ارغوانی یا قرمز رنگ در زیر پوست
• کاهش تعداد گلبول های سفید
• تب
• تورم لثه
• زخم های دردناک دهان
• احساس درد حین بلعیدن
• ایجاد شدن زخم در پوست
• علایم سرماخوردگی یا آنفولانزا
• سرفه
• مشکل در تنفس
• علایم مشکلات قلبی اعم از تندی ضربان قلب ، تنگی نفس ( حتی با کوچکترین فعالیت) ، تورم پاها و مچ پا

دوکسوروبیسین میتواند ادرار را به رنگ قرمز یا نارنجی درآورد که به خودی خود مضر نیست اما اگر به همراه این علایم درد ناحیه فوقانی معده ، مدفوع به رنگ خاک رس و زردی پوست و چشم ها در شما پدیدار شد به پزشک اطلاع دهید

سایر اثرات جانبی شایع که میتوانند رخ دهند:

• حالت تهوع و استفراغ
• ریزش مو

تداخل دارویی

داروهای دیگر اعم از داروهای با نسخه یا بدون نسخه ، ویتامین ها و داروهای گیاهی میتواند با دوکسوروبیسین تداخل ایجاد کنند.اگر از داروی خاصی استفاده میکنید ؛ همچنین اگر قصد آغاز و یا قطع مصرف داروی دیگری را دارید به پزشک اطلاع دهید.

پرسش سوال

اگر هنوز سوالی در رابطه با دوکسوروبیسین دارید. میتوانید آن را در انجمن پرسش و پاسخ مطرح کرده و متخصصین مربوطه در وب سایت به آن جواب دهند.

مترجم: فرهاد نامدار
نوشته شده در 01 ارديبهشت 1396
مرجع : www.drugs.com