موارد مصرف سوماتروپین

سوماتروپین شکلی از هورمون رشد انسان است که برای رشد استخوان ها و عضلات بسیار اهمیت دارد.

 از هورمون سوماتروپین برای درمان نارسایی رشد در کودکان و بزرگسالانی که دچار کمبود هورمون رشد طبیعی هستند، استفاده می شود. و کاربردهای دیگراین هورمون برای افرادی است که دارای نارسایی مزمن کلیه، سندرم نونان، سندرم ترنر، سندرم پرادر- ویلی، کمبود قد درهنگام تولد و عدم رشد قد و ... هستند.

هم چنین از هورمون سوماتروپین در بزرگسالان، برای درمان سندرم روده کوتاه و یا برای جلوگیری از کاهش شدید وزن که از بیماری ایدز نشات می گیرد، استفاده می شود. سوماتروپین کاربرد های فراوان دیگری نیز دارد و ممکن است برای اهدافی که در این راهنمای دارو ذکر نشده است، استفاده شود.

اطلاعات مهم در مورد سوماتروپین

 در صورت داشتن بیماری هایی از قبیل سرطان، رتینوپاتی دیابتی، سندرم پرادر- ویلی، اضافه وزن و مشکلات تنفسی شدید توصیه می شود از هورمون سوماتروپین استفاده نشود. و همچنین در صورت داشتن سایر بیماری های جدی که از نارسایی ریه و یا عوارضی که از جراحی، آسیب، و یا هر نوع ضربه ی جسمی نشات گرفته باشند نیز توصیه می شود از مصرف این دارو خودداری شود.

پیش از مصرف سوماتروپین

در صورتی داشتن موارد زیر از مصرف سوماتروپین اجتناب کنید:

• بیماری های جدی که از نارسایی ریه و یا عوارضی که از جراحی، آسیب، و یا هر نوع جراحت دیگر نشات گرفته باشند.
• حساسیت نسبت به هورمون سوماتروپین و بنزیل الکل
• سرطان فعال
• مشکلات چشمی ناشی از دیابت (رتینوپاتی دیابتی)
• درصورت اقدام به درمان سندرم پرادرویلی و داشتن اضافه وزن یا مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب.

برای حصول اطمینان از مضر نبودن مصرف سوماتروپین درصورت داشتن هریک از موارد زیر پزشک را مطلع سازید:

•  سرطان
• دیابت
• اختلال غده هیپوفیز
• انحنای غیر طبیعی ستون فقرات (اسکولیوز)
• کم کاری تیروئید
• ضربه مغزی یا تومور مغزی
• سابقه سرطان مغز و پرتو درمانی در کودکی

برخی از مارک های تجاری این هورمون ازقبیل ژنوتروپین، امنی تروپ به جنین انسان اسیب وارد نمی کنند، ولی در رابطه با برخی از مارک های دیگراین هورمون مانند هوماتروپ، نوردیتروپین، نوتروپین، زوماکتون، زوربتیو، شواهد معینی مبنی بر این که ایا این هورمون ها به جنین انسان اسیب می رسانند یا نه، وجود ندارد.

اگر باردارید یا قصد بارداری دارید، در این رابطه به پزشک خود اطلاع دهید. هم چنین در ارتباط با این که این هورمون می تواند به شیر مادرانتقال یابد یا به بچه شیرخواره اسیب برساند شواهدی وجود ندارد، در صورتی که بچه شیرخواره دارید لازم است با پزشک خود مشورت کنید.

نحوه مصرف سوماتروپین

مقدار مصرفی دارو، نام تجاری هورمون، و نحوه استفاده از این هورمون تا حد زیادی به بیماری که شما دارید، بستگی دارد. توصیه می شود بر اساس نسخه تجویزی پزشکتان از این هورمون استفاده کنید.از مصرف بیش از مقدار و مدت زمان توصیه شده توسط پزشک خودداری کنید.

در بعضی موارد کودکان نباید از سوماتروپین استفاده کنند. برخی از مارک های تجاری سوماتروپین حاوی ترکیبیاتی هستند که می توانند باعث عوارض جانبی جدی یا حتی مرگ در اطفال یا نوزادان نارس شوند. مصرف این دارو در کودکان باید تحت نظارت بزرگسالان انجام شود.

تزریق سوماتروپین به شکل عضلانی یا زیر پوستی انجام میشود. درصورتی که از نحوه تزریق سوماتروپین و چگونگی مصرف سوزن و سرنگ آگاهی ندارید از مصرف آن در منزل خودداری کنید.

ارائه دهنده ی مراقبت های پزشکی مناسب ترین بخش بدن را برای تزریق هورمون مشخص می کند و توصیه می شود که درهر زمان از بخش متفاوتی از بدن استفاده شود و از تزریق دوباره به یک نقطه از بدن، پرهیز شود.

در هنگام استفاده از هورمون بطری را تکان ندهید، چون ممکن است دارو خاصیت خود را از دست دهد و فقط در صورت تمایل به تزریق دارو، مقدار مصرفی دارو را اماده کنید. هم چنین در صورت مشاهده ی تعقیر رنگ دارو و یا مشاهده ذراتی درآن، از دارو استفاده نکنید.

در صورت استفاده از هورمون سوماتروپین، ممکن است نیاز به آزمایش های مکرر خون، بررسی روند رشد، و وضعیت پوستی و چشمی داشته باشید.

اگر شما مبتلا به سندرم روده کوتاه هستید، از رژیم غذایی که توسط پزشک یا مشاور تغذیه، برای کمک به کنترل بیماری تان توصیه شده است، پیروی کنید. و سوماتروپین برای درمان سندرم روده کوتاه استفاده نمی شود.

اگر سندرم پرادر-ویلی دارید، برنامه ی درمانتان شامل کنترل وزن نیز می باشد. بنابراین  توصیه می شود دستورالعمل های پزشکتان را به دقت دنبال کنید.

اگر از فرمی از هورمون سوماتروپین استفاده می کنید که به شکل کارتریج و یک قلم تزریق است، فقط از قلم تزریقی که مارک تجاری هورمون سوماتروپین را دارد استفاده کنید.

فقط یک بار از سوزن و سرنگ یکبار مصرف استفاده کنید و در مورد شیوه صحیح دور انداختن آنها با دکتر داروساز مشورت کنید.

نحوه ی نگه داری این هورمون بستگی به مارک تجاری و رقیق کننده ای که در ان استفاده می شود دارد.

پس از مخلوط کردن هورمون شاید لازم باشد فورا یا بعد از مدتی هورمون استفاده شود. درهر صورت بسته به دستوالعمل پزشکی دارد که در برگه ی راهنمای دارو درج شده است. و چنان چه سوالی دررابطه با نحوه ی نگه داری دارو دارید به دکتر داروساز مراجعه کنید.

بعد از پایان تاریخ انقضای درج شده ی روی برچسپ دارو، هر انچه که از دارو باقی مانده است را دور بریزید.

درصورت فراموش کردن مصرف دارو: به محض متوجه شدن، داروی فراموش شده را مصرف کنید. اگر به نوبت مصرف بعدی دارو زمان اندکی مانده است از مصرف داروی فراموش شده پرهیز کنید. از مصرف داروی اضافی جهت جبران نوبت از دست رفته خودداری کنید.

اگر بصورت مکرر بیش از سه نوبت مصرفی دارو را فراموش کردید برای چگونگی ادامه مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.

درصورت مصرف بیش از حد (اووردوز) به اورژانس مراجعه کنید.

مصرف دوز اضافی باعث ایجاد لرزش، عرق سرد، افزایش گرسنگی، سردرد، خواب آلودگی، ضعف، سرگیجه، ضربان قلب سریع و تهوع و در صورت استفاده ان به مدت طولانی باعث رشد اضافی می شود.

درطول مصرف سوماتروپین

اگر از زوربتیو برای درمان سندرم روده کوتاه استفاده می کنید، از نوشیدن آب میوه و نوشابه سودا اجتناب کنید. در مورد نوع مایعات که باید درهنگام مصرف زوربتیو بنوشید، اگاهی داشته باشید.

در صورتی که از سندرم روده کوتاه رنج می برید از نوشیدن الکل اجتناب کنید. الکل میتواند سبب تحریک معده و وخامت بیماری شود.

عوارض جانبی سوماتروپین

در صورت بروز علایم واکنش آلرژیک از جمله کهیر، مشکل در تنفس، تورم صورت، دهان، لب ها و گلو به اورژانس مراجعه نمایید.

مشکلات تنفسی شدید ممکن است در بیمارانی که مبتلا به سندرم پرادر-ویلی هستند و از هورمون سوماتروپین استفاده می کنند، رخ دهند، بنابراین و بلافاصله بعد از رویت علائم ریه یا مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، سرفه، یا خر و پف به پزشک اطلاع دهید.

درصورتی که هریک از عوارض جانبی زیر برای شما اتفاق افتاد به پزشک اطلاع دهید:

•  درد درناحیه ی زانوها یا باسن، لنگان لنگان راه رفتن
• گوش درد، تورم، گرما
• کرخی یا سوزش مچ دست، دست یا انگشتانتان
• تورم شدید یا پوف کردگی در دست ها و پاها 
• درد یا تورم در مفصل ها
• پانکراتیت- درد شدید در بالای معده و پیشرویآن به قسمت پشت بدنتان، تهوع و استفراغ، ضربان قلب سریع
• قند خون بالا - افزایش تشنگی، افزایش ادرار، خشکی دهان، سردرد، اختلال در دید و تنفس با بوی میوه
• افزایش فشار داخل جمجمه - سردرد شدید، گوش درد، سرگیجه، حالت تهوع، مشکلات بینایی، درد در پشت چشم ها
• نشانه های مشکل غده فوق کلیوی - ضعف شدید، سرگیجه شدید، کاهش وزن، تغییر رنگ پوست، احساس خستگی یا ضعف

عوارض جانبی معمول مصرف هورمون سوماتروپین عبارتند از:

• تورم، افزایش سریع وزن
• درد در ناحیه ی مفاصل یا ماهیچه ها
• نفخ یا درد معده
• سردرد
• درد، خارش، یا تغییرات پوستی در ناحیه تزریق دارو

موارد ذکر شده، لیست کاملی از عوارض جانبی نیستند و ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز داشته باشند، در مورد عوارض جانبی دیگربا پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

در مورد تمام داروهای مصرفی، به ویژه موارد ذکر شده در لیست زیر با پزشک مشورت کنید.

• قرص های پیشگیری از بارداری یا درمان جایگزین هورمون
• انسولین یا داروهای خوراکی دیابت
• داروهای استروئیدی (پردنیزون، دگزامتازون، متیل پردنیزولون و سایر داروها)

سایر داروها که شامل داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین ها و محصولات گیاهی میشوند، ممکن است با سوماتروپین تداخل ایجاد کنند. درمانگران خود را در جریان همه داروهایی که در حال حاضر از آنها استفاده می کنید و هر دارویی که استفاده از آن را شروع یا قطع کرده اید، قرار دهید.

پرسش سوال

اگر هنوز سوالی در رابطه با سوماتروپین دارید. میتوانید آن را در انجمن پرسش و پاسخ مطرح کرده و متخصصین مربوطه در وب سایت به آن جواب دهند.

مترجم: فاطمه فرجی
نوشته شده در 19 اسفند 1396
مرجع : www.drugs.com